Sanat ve felsefe, insanın dünyayı anlama ve anlamlandırma çabasının iki farklı ancak iç içe geçmiş ifadesidir. Felsefe, kavramsal düşünceyle varoluşu, bilgi ve gerçekliği sorgularken, sanat bu sorgulamaları duyusal, estetik ve sembolik biçimlerde dışa vurur. Platon ve Aristoteles’ten günümüz estetik kuramlarına kadar uzanan süreçte, sanatın doğası, hakikatle ilişkisi ve epistemolojik değeri sürekli tartışılmıştır. Bu bağlamda sanat, yalnızca bir ifade biçimi değil, aynı zamanda felsefi kavrayışın bir aracı olarak da işlev görür; çünkü her sanat eseri, kendi çağının düşünsel ve kültürel yapısıyla bir diyalog hâlindedir. Mondrian’ın sanat anlayışı, Batı felsefesinin temel kavramlarıyla derin bir ilişki içerisindedir. Mondrian’ın eserleri, doğadaki düzensiz ve değişken biçimlerden uzaklaşıp saf geometrik formlara yönelmesi ile Platon’un duyusal dünyadan idealar dünyasına yükselme düşüncesini çağrıştırır. Onun eserlerinde kullandığı soyut geometrik formlar ve renk düzenlemeleri, doğanın yüzeysel taklidinden uzaklaşıp evrensel hakikat arayışını yansıtır. Bu yönüyle Mondrian’ın sanatı, Herakleitos’un değişim ve akışkanlık kavramıyla örtüşmektedir. Herakleitos’a göre evrende her şey sürekli bir dönüşüm içindedir ve Mondrian’ın kompozisyonları da bu sürekli değişimi minimalist formlarla ifade etmeye çalışır. Öte yandan, Heidegger’in “olma” ve “olabilirlik” kavramları, Mondrian’ın sanatında varlık ve özün araştırılmasıyla bağlantılıdır. Sanatçı, doğayı yüzeysel biçimde temsil etmek yerine, onun özünü keşfetmeyi amaçlamış ve bu nedenle eserlerinde saf geometrik yapıları kullanmıştır. Benzer şekilde Sartre’ın varoluşçuluğunda bireyin özgürlüğü ve kendi özünü yaratma süreci, Mondrian’ın sanatsal yaklaşımıyla örtüşmektedir. Onun eserleri, insanın kendini inşa etme sürecini yansıtan bir yapıdadır. Hegel’in güzellik anlayışı da Mondrian’ın sanatı ile doğrudan ilişkilendirilebilir. Hegel’e göre güzellik, tinsel olanın duyusal biçimde ortaya çıkışıdır. Mondrian da saf biçimler ve renklerle evrensel uyumu ifade ederek sanatın tinselliğe ulaşmasını hedeflemiştir. Bu makale, Piet Mondrian’ın sanat anlayışını felsefi bir bakış açısıyla yorumlamayı amaçlamaktadır. Mondrian’ın eserlerindeki “mutlak” arayışı, bilgi ve hakikat anlayışı ile ilişkilendirilerek yeni ve farklı bir perspektif sunulmuştur. Ayrıca bu makalede, teosofik düşünceden etkilenen Mondrian’ın sanatı incelenmiş ve sanatının maddi olandan öte ruhsal bir boyuta nasıl taşındığı ele alınmıştır.

Art and philosophy are two different but intertwined expressions of man’s efforts to understand and make sense of the world. While philosophy questions existence, knowledge and reality through conceptual thought, art expresses these questions in sensory, aesthetic and symbolic forms. Throughout the process from Plato and Aristotle to today’s aesthetic theories, the nature of art, its relationship with truth and its epistemological value have been constantly discussed. In this context, art functions not only as a form of expression but also as a tool for philosophical understanding, because every work of art is in dialogue with the intellectual and cultural structure of its own era. Mondrian’s understanding of art is deeply related to the fundamental concepts of Western philosophy. Mondrian’s works evoke Plato’s idea of ​​rising from the sensory world to the world of ideas by moving away from the irregular and variable forms in nature and towards pure geometric forms. The abstract geometric forms and color arrangements he uses in his works reflect his search for universal truth by moving away from the superficial imitation of nature. In this respect, Mondrian’s art overlaps with Heraclitus’s concept of change and fluidity. According to Heraclitus, everything in the universe is in a constant transformation, and Mondrian’s compositions try to express this constant change with minimalist forms. On the other hand, Heidegger’s concepts of “being” and “possibility” are linked to the exploration of existence and essence in Mondrian’s art. Instead of representing nature superficially, the artist aimed to discover its essence and therefore used pure geometric structures in his works. Similarly, the freedom of the individual and the process of creating his own essence in Sartre’s existentialism overlap with Mondrian’s artistic approach. His works have a structure that reflects the process of man constructing himself. Hegel’s understanding of beauty can also be directly associated with Mondrian’s art. According to Hegel, beauty is the sensual emergence of the spiritual. Mondrian also aimed for art to reach spirituality by expressing universal harmony with pure forms and colors. This article aims to interpret Piet Mondrian’s understanding of art from a philosophical perspective. The search for the “absolute” in Mondrian’s works is associated with the understanding of knowledge and truth, and a new and different perspective is presented. In addition, this article examines Mondrian’s art, which was influenced by theosophical thought, and discusses how his art is carried beyond the material to a spiritual dimension.