Özet

            Yağlı boya tuval resmi, yağ bazlı boyalar ile özel olarak hazırlanmış bir yüzey (tuval) üzerine fırça ya da spatül ile yapılan resimlerdir. Yağlı boya tuval üzerinde ilk defa 15. yüzyılda Jan van Eyck tarafından kullanılmıştır. Yağlı boya tuval resmi, taşıyıcı yüzey (kanvas), astar, boya ve vernik tabakalarından oluşmaktadır.

            Taşınabilir kültür varlıkları arasında yeralan yağlı boya tuval resimlerinin korunması, onarılması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşımaktadır. Yağlı boya tuval resimlerinin mevcut durumunu, bozulmalarını ve bozulmalarının nedenlerini iyi derece değerlendirebilmek onların korunmasında en önemli etkendir. Koruma ve onarım uygulamalarında belgeleme en temel çalışmaları oluşturur. Belgelemeler, eserin mevcut durumunu detaylı bir şekilde tespit etmek amacıyla uygulanan kapsamlı çalışma ve uygulama aşamalarını içermektedir.

            Bu çalışmada, yağlı boya tuval resimlerinde kullanılan belgeleme teknikleri ele alınmıştır. Yağlı boya tuval resimlerinin onarım öncesi, sırası ve sonrasındaki durumu koruma/onarım uygulamalarında planlama ve onarım aşamalarının takibi açısından belgeleme oldukça büyük önem taşımaktadır. Belgeleme çalışmalarına; eserin mevcut durumunu anlamaya yönelik (ressamı, dönemi, tekniği, ebatları, bozulma türleri, daha önce uygulanmış restorasyonlar vb.) öncül yazılı belgeleme ile başlanmaktadır. Bu tespitler durum raporu halinde koruma/onarım amaçlarına dönük olarak hazırlanır. Görsel belgelemede, fotoğraflama ilk aşamayı oluşturur. Fotoğraflama farklı ışık kaynakları (UV, IR, FCIR ve X-ışını) kullanılarak yandan, önden, arkadan ve açısal olarak uygulanır ve resmin yapım tekniği ve yapım aşamaları, katmanları, bozulmaları ve rötuşları hakkında bilgi sağlar. Fotoğraflamadan sonra Lazer shearografi yöntemi kullanılarak tuval resimlerindeki gerilimi ölçme ve haritalama, 3D görüntüleme, Terahertz görüntüleme, çizim ve ışık mikroskop ile incelemeler yapılmaktadır. Yazılı ve görsel belgeleme aşamalarını takiben kimyasal teknikler uygulanır. Bu teknikler yağlı boya tuval resminde kullanılan malzemelerin (vernik, boya, astar, kanvas) kökeni, türü, bileşenleri ve katmanları hakkında bilgi verici detaylı analizlerdir. Spot testler, kromametrik analizi,  petrografik ince kesit polarize optik mikroskop analizi, SEM-EDX, XRF, XRD,  Raman spektroskopisi, TLC, HPLC, GC ve FTIR analizi gibi arkeometrik analizler ile de boyaların organik/inorganik bileşenleri kimyasal açıdan detaylı bir şekilde karakterize edilebilmektedir.